Kahramanmaraş’ta meydana gelen 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki iki depremde binlerce bina yıkıldı, binlerce kişi hayatını kaybetti.
Ağır hasarlı olanların da yıkılmasıyla birlikte şehirler adeta dümdüz oldu.
Bu sarsıntılar, sağlam yapıları nedeniyle kentsel dönüşümü yeniden gündeme getirdi.
Dönüşüm artacak
Riskli yapıların deprem öncesi dönüşümü olası bir depremde en az hasar için önemlidir.
Bu kapsamda dünyanın en kalabalık şehirlerinden biri olan İstanbul’da yaklaşık 700 bin bağımsız birimin kentsel dönüşümü tamamlandı.
Bakanlık çeşitli projelerle kentsel dönüşüme takviye sağlarken, belediyelerin ve garantörlerin ek çalışmaları ile dönüşümün ivme kazanacağı düşünülüyor.
Müteahhitler ile arsa sahipleri arasındaki uyuşmazlıkların arabuluculuk yoluyla da çözülebileceği önerisi şube temsilcileri tarafından iletilir.
Riskli ve risksiz bölgeler
Öte yandan Kahramanmaraş’ta yaşanan depremlerin ardından İstanbul’da yaşayan vatandaşlar daha az riskli bölge arayışına girdi.
Buna göre, bitişik ve dar sokakların bulunduğu Zeytinburnu, Fatih, Bağcılar ve Esenler gibi bölgeler risk altındadır.
İstanbul’un yeni yerleşim birimlerinin daha kuzeyde yer alan Başakşehir, Arnavutköy, Çekmeköy ve Şile gibi semtler olacağı düşünülüyor.
“Türkiye’de 900 bine yakın bağımsız bölüm yenilendi”
Konuyla ilgili açıklama yapan Emlak Uzmanı Mustafa Hakan Özelmacıklı, “Deprem felaketinin ardından 11 ilde ağır hasar gören, yıkılan veya acil durumda yıkılacak binalara ilişkin çeşitli veriler ortaya çıktı. Bu kapsamda Türkiye genelinde deprem bilinci biraz daha yoğun hissedilmeye başlandı. Bugüne kadar Türkiye’de 900 bine yakın bağımsız bölüm kentsel dönüşüm kapsamında yenilendi.” söz konusu.
İstanbul’da 700 bine yakın binada kentsel dönüşüm
“Eskiden sadece binasını yenilemek için kentsel dönüşüm kredisi alan vatandaşlar, şimdi hem kredi hem de kira desteğini birlikte alabiliyor”Özelmacıklı, 2023 yılında kentsel dönüşümün biraz daha hız kazanacağını ve daire sahiplerinin daha bilinçli hale geleceğini söyledi.
Özelmacıklı, “Kentsel dönüşüm anlık bir süreç değil, zor bir süreç. İstanbul, kentsel dönüşümün merkezinde yer alıyor. Kentsel dönüşüm kapsamında inşa edilen yaklaşık 900 bin bağımsız bölümün yaklaşık 675 bini İstanbul’da yapıldı.”dedi.
“Ekonominin tüm dinamikleri burada”
Kentsel dönüşümün sadece bakanlığın yapacağı bir dönüşüm olmadığını, belediyelerin de buna destek vermesi gerektiğinin altını çizen Özelmacıklı, şöyle devam etti:
Bu bağlamda, bazı garantiler olmalıdır. İstanbul riskli bölgelerden biri. Ekonominin tüm dinamikleri burada. Özellikle Fatih, Zeytinburnu, Bağcılar ve Esenler 1999 öncesi dar sokakları olan bina stokları bizim için en riskli alanlardır. İstanbul’un yeni yerleşim yerlerinin kuzey bölgeleri olacağını düşünüyorum. Avrupa Yakası’nda Başakşehir ve Arnavutköy gibi bölgeler ile Anadolu Yakası’nda Çekmeköy, Şile gibi ilçelerin daha çok ilgi gördüğünü söyleyebiliriz.
“Aracı etkinleştirilebilir”
Özellikle deprem felaketinden sonra inşaat maliyetlerinin arttığını belirten Özelmacıklı, şunları kaydetti:
Hem deprem bölgesinde yapılacak konutlar hem de dar gelirliler için yapılması planlanan konutlar inşaat malzemelerine olan talebi artıracak. Buradaki maliyetler de artacaktır. Müteahhitler ile ev sahipleri arasındaki uyuşmazlıklar için muhtemelen bir arabulucu tutulabilir. Bu noktada belediyelere ve emlak işletmelerine de görev düşmelidir. Çünkü dönüşüm bir zorunluluktur ve deprem ülkemizin bir gerçeğidir.
“Kat sahiplerini binalarını dönüştürmeye ikna etmeye ihtiyaç var”
Kentsel dönüşümde inisiyatifin kat sahiplerine bırakıldığı bir durum var. Kentsel dönüşümde belediyeler tarafından araştırmalar yapılmalıdır. Belediyelerin bu süreçte etkin rol oynaması gerekiyor. Bölgelerindeki riskli binaları tespit edip, kat sahiplerini binalarını dönüştürmeye ikna etmeleri gerekiyor. Dönüşüm yapılan bir yerde emlak fiyatının 3-4 katına kadar çıkabildiği örnekler var.
“Vatandaş artık oturduğu binayı sorguluyor”
Kentsel dönüşümü görece azaltan bazı unsurların olduğunu hatırlatan Özelmacıklı, şöyle konuştu: “Özellikle imar barışından 10 milyona yakın vatandaş faydalandı. Söz konusu dönemde bu dönüşümler bir ölçüde kesintiye uğramıştır. Şimdi vatandaşlar oturdukları binayı sorguluyor.”değerlendirmesini yaptı.
